Spanning zit ingebakken in organisaties. Denk aan de tegenstelling tussen professionals en managers, staf en lijn of klanten en leveranciers. Zo af en toe laaien deze tegenstellingen op. In de praktijk zijn 3 situaties te onderscheiden namelijk te weinig, teveel of optimaal conflict. Zie tekening.
Bij te weinig conflict is het contact tussen partijen minimaal. Verschillen worden vermeden of onderdrukt. Alles lijkt koek en ei, er zijn geen meningsverschillen. Men is dan meestal bang voor conflict. Belangrijke, controversiële informatie wordt niet uitgewisseld. Besluitvorming gebeurt automatisch op onvolledige gronden. Kansen voor vernieuwing worden gemist.
Bij optimaal of productief conflict is er een open uitwisseling van de juiste informatie. Verschillen worden onderzocht en alternatieven gegenereerd. Besluiten vinden plaats op basis van consensus. Deze zijn creatief, gunstig voor alle partijen en probleemoplossend. Als consensus niet kan, wordt er zo fair mogelijk onderhandeld.
Teveel inhoudelijk conflict kan afleiden en persoonlijk worden. De relaties komen onder druk te staan en betrokkenen ergeren zich aan elkaar. Goed conflict wordt dan slecht conflict. Dit gaat ten koste van het werk want men is met elkaar bezig in plaats van met de taken. Informatie wordt niet goed gedeeld. De nadruk gaat liggen op verschillen in plaats van op overeenkomsten en oplossingen. Samenwerking wordt tegenwerking en dit kan verder escaleren.